A

ADR – Europejska umowa dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych

AMS / Automated Manifest System – automatyczny system zgłaszania danych przy eksporcie do USA

Ad Valorem – w proporcji do wartości, zwrot stosowany do określenia opłat przewozowych i celnych, nałożonych na towary, mienie itd., ustalany jako procent wartości

AGC / European Agreement on Main European Railway Lines – umowa o głównych międzynarodowych liniach kolejowych

agregacja – łączenie elementów, które mają tworzyć całość

AGCT / European Agreement on Important International Combined Transport Lines – Umowa o ważnych międzynarodowych liniach transportu konsolidowanego i obiektach towarzyszących

akredytywa / letter of credit (L/C) – pisemne zobowiązanie banku (emitenta) wystawione sprzedającemu (beneficjentowi) na życzenie i zgodnie z instrukcją kupującego (wnioskodawcy), wypłacenia, w chwili jego okazania lub w określonej przyszłości, oznaczonej kwoty pieniężnej

alokacja – podział i/lub określenie przeznaczenia albo przypisanie wyrobów, czynności, wielkości potencjału, kosztów lub zasobów jednostkom organizacyjnym do celów, które mają spełniać

analiza łańcucha wartości / Value Chain Analysis (VCA) – metoda identyfikacji i oceny możliwości redukcji kosztów w łańcuchu dostaw

analiza zapasów / stock analysis – weryfikacja stanu zapasów i ich rozmieszczenia dla określenia różnic między stanem planowym a rzeczywistym i opracowanie metod ich usunięcia

ASCII / American Standard Code for Information Interchange / Amerykański Standardowy Kod do Wymiany Informacji – komputerowy kop opisany w normie ISO 646, zawierający 128 znaków alfanumerycznych ii kontrolnych

ASO / Automated Store Ordering – automatyczne zlecanie zamówień, gdy zapas na półce spada poniżej ustanowionego poziomu

ATP – Umowa dotycząca międzynarodowych przewozów łatwo psujących się produktów żywnościowych oraz specjalnych urządzeń stosowanych do takiego transportu

awizo dostawy / advise note – dokument wysyłany do klienta, informujący o zbliżającej się dostawie

B

BAF / Bunker Adjustment Factor – dodatek z tytułu wzrostu cen paliwa okrętowego.

bezpieczne obciążenie robocze / safe working load (SWL) – dopuszczalne obciążenie urządzenia zapewniające jego bezpieczną eksploatację

bezpośrednie dostawy do sklepów / direct store delivery (DSD) – dostawa towaru bezpośrednio od dostawcy do sklepu z pominięciem pośrednich ogniw dystrybucji

bieżące sterowanie produkcją / shop floor control – działanie w oparciu o dane pochodzące z planów i harmonogramów produkcji oraz śledzeniu faktycznego postępu działań w celu zapewnienia sprawnej realizacji produkcji

bilateralna umowa transportowa / bilateral transport agreement – umowa dotycząca transportu, zawarta między dwoma państwami

bordero / bordereau – dokument stosowany w transporcie drogowym, zawierający listę towarów pojazdem, często odwołujący się do załączonych kopii drogowego dokumentu przewozowego

C

CAF / Currency Adjustment Factor – dodatek waloryzacyjny spowodowany zmianą kursu walut

całkowity czas dostawy / delivery lead time – czas od momentu potwierdzenia zamówienia do momentu dostarczenia przedmiotu zamówienia

centrum dystrybucyjne / distribution center – jednostka zajmująca się magazynowaniem towarów będących własnością dostawców oraz ich rozdzielaniem do odbiorców

centrum kompletacyjne / cross-docking centre – centrum dystrybucji, w którym magazynuje się towary oraz dokonuje się przeładunku kompletacyjnego

centrum kompletacyjno-montażowe / oder picking centre – miejsce, w którym odbywa się magazynowanie części i podzespołów od różnych dostawców oraz montaż wyrobów gotowych według określonych potrzeb odbiorców

centrum logistyczne / logistics centre – obiekt, w którym realizowane są usługi logistyczne związane z przyjmowaniem, magazynowaniem, rozdziałem i wydawaniem towarów oraz usługi towarzyszące

Chargeable weight -waga obrachunkowa ładunku obliczana na podstawie jego wagi rzeczywistej lub wymiarów

CIM – międzynarodowa konwencja dotycząca transportu towarów koleją

CMR – konwencja CMR, obowiązuje w przypadku międzynarodowego transportu drogowego realizowanego w celach zarobkowych. Skrót CMR odnosi się również do międzynarodowego samochodowego listu przewozowego, będącego dokumentem imiennym i niezbywalnym

cross-dock – terminal przeładunkowy

CRP / Capacity Requirements Planning – planowanie zapotrzebowania potencjału

cykl / lead time – okres potrzebny do wykonania określonej sekwencji czynności w ramach pewnego procesu, na przykład cykl produkcji, cykl dostawy

czarter / charter – pisemna umowa przewozu ładunków ustalająca warunki przewozu w ramach wynajmu całkowitej lub częściowej powierzchni statku bądź samolotu

czas postoju statku w porcie / lay days – liczba dni, które zgodnie z umową czarterową można przeznaczyć na załadunek i wyładunek towarów

czas przemieszczania / move time – czas potrzebny na fizyczne przemieszczenie materiału od jednego stanowiska po zakończeniu danej operacji na następne stanowisko

czas przestoju / idle time – czas, w którym potencjał danego zasobu nie jest wykorzystywany ze względu na trudności techniczne i/lub organizacyjne, takie jak przerwy w produkcji czy brak materiałów

czytnik RFID / RFID reader – czytnik odczytujący dane zakodowane w tagu RDIF

D

deklaracja ładunkowa / cargo declaration – wymagane przez władze celne dokument zawierający szczegóły dotyczące ładunku (frachtu) przewożonego handlowymi / komercyjnymi środkami transportu

Dem demmurage – opłata należna armatorowi za przetrzymanie w porcie pełnego kontenera powyżej określonego czasu

Det detention – opłata należna armatorowi za przetrzymanie kontenera na środku transportu

DGR / Dangerous Goods Regulations – zbiór przepisów regulujących sposób przewozu i dokumentowania przewozu lotniczych przesyłek niebezpiecznych.

door to door – dostawa od drzwi do drzwi, przykładowo w ramach importu z Chin, od producenta towaru w Chinach do sklepu w Polsce

dok / dock – rodzaj sztucznego basenu w porcie z odpowiednimi urządzeniami do remontu, budowy, za- lub rozładunku statków

dok przeładunkowy / stacja przeładunkowa – pomost wmontowany w otwór budynku magazynowego, kompleksowo wyposażony w urządzenia mechaniczne, przystosowany do załadunku i wyładunku środków transportu zewnętrznego.

dokument konsygnacyjny / consignment note / list przewozowy / waybill – dokument stanowiący dowód zawarcia kontraktu na transport jednego kontyngentu z określonego miejsca załadunku do określonego miejsca załadunki

dowód dostawy / proof of delivery – pokwitowanie podpisane przez odbiorcę przy dostawie

drobnica / general cargo – ładunki przewożone w pojedynczych sztukach

drogowy list przewozowy / road consignment note – dokument stanowiący dowód zawarcia kontraktu na przewóz towarów drogą lądową

dwudziestostopowa jednostka ekwiwalentu / 20 feet equivalent unit / TEU – jednostka miary odpowiadająca jednemu 20-stopowemu kontenerowi

DWT / dead weight tonnage – nośność

dystrybucja – ogół czynności zapewniających klientowi dostępność dóbr w wymaganej ilości, jakości, miejscu i czasie

E

EAN / European Article Number – Europejski Kod Towarowy, używany do oznaczenia jednostek towaru, szczególnie produktów detalicznych

eksport – transfer towarów poza granice danego państwa

embargo – ustanowiony przez władzę państwową lub organizację międzynarodową zakaz wywozu lub przywozu towarów do danego państwa lub państw

ETA / estimated time of arrival – szacowany czas dotarcia towaru do miejsca przeznaczenia

ETD / estimated time of departure – szacowany czas wypłynięcia statku z portu, skrót używany w ramach transportu morskiego

europaleta (EUR) – Paleta drewniana o wymiarach 1200 x 800 mm; oznakowana literami EUR.

F

FAF / Fuel Adjustment Factor – współczynnik korekty paliwa

FCL / full load container – ładunek pełnokontenerowy

FEU / forty foot equivalent unit – jednostka równoważna kontenerowi czterdziestostopowemu

FIFO / first in first out – zasada, zgodnie z którą towary najdłużej składowanie w magazynie wydawane są w pierwszej kolejności

Form A – świadectwo pochodzenia, potwierdzające kraj lub region pochodzenia towaru, wymagane, aby skorzystać ze stawki preferencyjnej w przypadku importu z krajów rozwijających się i słabo rozwiniętych

FTL – full track load – ładunek całopojazdowy

fumigacja – Zwalczanie szkodników roślin mogących znajdować się w opakowaniach drewnianych, paletach przez użycie fumigantów, środków chemicznych np. bromku etylu.

G

GATT / General Agreement on Tariffs and Trade – Układ Ogólny w Sprawie Ceł i Handlu, porozumienie między krajami z całego świata w celu usunięcia barier handlowych

GCI / Global Commerce Initiative – globalna inicjatywa handluorganizacja non-profit, której celem jest rozwój łańcuchów dostaw poprzez wspólne ustalanie standardów i procesów gospodarczych

H

HACCP / Hazard Analysis and Critical Control Points / Analiza Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontroli – system organizacyjny mający na celu wykluczenie skażenia lub zanieczyszczenia wyrobów spożywczych, gwarantujący bezpieczeństwo konsumenta

hub – centralny punkt dla zbierania, sortowania, przeładunku i dystrybucji towarów dla danego obszaru

HAWB / House Air Waybill / spedytorski lotniczy list przewozowy – zawiera spis pojedynczych przesyłek skonsolidowanych dla potrzeb transportu, w którym wyszczególniona jest cena za przewóz według stawki oferowanej klientowi przez spedytora.

I

import – sprowadzanie do kraju towarów z zagranicy

IMDG / International Maritime Dangerous Goods / Międzynarodowy Kod Morski Towarów Niebezpiecznych – kodeks dotyczący klasyfikacji towarów niebezpiecznych, zgodnie z wymogami prawa międzynarodowego

incoterms / międzynarodowe formuły handlowe – Zbiór międzynarodowych reguł, opracowanych przez ICC (International Chambre Commerce – Międzynarodową Izbę Handlu) dla interpretacji głównych warunków dostaw stosowanych w kontraktach w handlu zagranicznym. Formuły określają prawa oraz obowiązki sprzedającego i kupującego dotyczące:

• odpowiedzialności za pakowanie, transport, ubezpieczenie transportu, dokumentacji transportowo-celnej,
• opłat za wyżej wymienione,
• transfer ryzyka (w którym  miejscu i w jakim momencie  ryzyko przechodzi ze sprzedającego na kupującego)

indos / endorsement – nadanie danej osobie prawa do odebrania towarów za pomocą podpisu odbiorcy na odwrotnej stronie konosamentu

intermodalne jednostki transportowe / Intermodal Transport Unit / ITU – kontenery, nadwozia wymienne i naczepy właściwe dla transportu kombinowanego

Intrastat – Deklaracja będąca źródłem danych o wymianie towarowej Polski z innymi państwami Unii Europejskiej. Obowiązek dokonywania zgłoszeń Intrastat jest nałożony na podmioty zdefiniowane w ustawie Prawo Celne, prowadzące wewnątrzwspólnotową wymianę towarową, której wartość przekracza wartości tzw. progów statystycznych.

ISPS / International Ship & Port Facility Security fee – opłata pobierana przez armatorów oraz porty morskie w związku z nałożonym obowiązkiem podniesienia ogólnego poziomu bezpieczeństwa.

J

jednostka ładunkowa / unit load – Ładunek uformowany z pojedynczych ładunków lub opakowań, odpowiednio zabezpieczony przez rosformowaniem, w taki sposób, aby był przystosowany do przemieszczania, transportu, piętrzenia i składowania jago zwarta jednostka. Termin ten jest także używany do opisu pojedynczego dużego ładunku.

Just-in-time – z angielskiego dokładnie na czas, model zarządzania zapasami stosowany w celu usprawnienia zwrotu inwestycji poprzez redukcję poziomu zapasów w całym procesie produkcyjno-magazynowym i związanymi z nim kosztami

K

kabotaż / cabotage – transport towarów między dwoma portami lub innymi miejscami znajdującymi si na terenie tego samego kraju

kabotażowiec / feeder vessel – statek towarowy, zapewniający połączenie portów nie posiadających stałych połączeń oceanicznych z bazowymi portami kontenerowymi

karnet ATA / ATA carnet – Międzynarodowy dokument celny używany przez wszystkie strony zaangażowane w tymczasowe przemieszczenie towarów wysokowartościowych za granicę, umożliwia on uniknięcia opłat celnych oraz formalności na granicy.

karnet TIR / TIR carnet – międzynarodowy celny dokument tranzytowy, wystawiany przez towarzystwo udzielające gwarancji, zatwierdzony przez władze celne, na podstawie którego przewozi się towary – w wiekszości wypadków zaplombowane przez władze celne – w pojazdach grogowych i kontenerach, zgodnie z wymaganiami konwencji celnej dotyczącej międzynarodowego transportu towarów na podstawie karnetów TIR

kod restrykcji ładunkowej / cargo restriction code – kod wskazujący, że użycie danego kontenera jest ograniczone do konkretnego ładunku

kod towarowy / commodity code – kod stosowany w systemie zharmonizowanym w celu klasyfikowania towarów najczęściej występujących w produkcji i w handlu

Kodeks Morski – Polska ustawa z 2001r. regulująca stosunki prawne związane z żeglugą morską

kolejowy list przewozowy / rail consignment note – dokument stanowiący dowód zawarcia kontraktu na przewóz towarów koleją

kompletacja / picking – operacja w procesie magazynowym, polegająca na zebraniu zapasów w celu utworzenia zbioru pozycji asortymentowych zgodnie ze specyfikacją asortymentową i ilościową dla określonego odbiorcy

konfekcjonowanie – przepakowywanie towaru z opakowań zbiorczych do opakowań detalicznych

kongestia – dodatek za utrudnienia związane ze zbyt dużą liczbą ładunków w porcie

konosament / bill of loading (B/L) – dokument stwierdzający fakt zawarcia umowy przewozu morskiego i przejęcia lub załadowania towaru przez przewoźnika, w którym to dokumnecie ten ostatni jest zobowiązany do dostarczenia towaru po jego okazaniu. Dokument ten spełnia następujące funkcje:

1. Pokwitowanie przyjęcia towaru, podpisanego przez upoważnioną osobę, reprezentującą przewoźników.
2. Zaświadczenie o posiadanym prawie własności do towarów opisanych w nim.
3. Poświadczenie (świadectwo) uzgodnionych przez obie strony terminów i warunków przewozu.

konosament lotniczy / airway bill – patrz list przewozowy lotniczy

konsolidacja – grupowanie mniejszych ładunków w większe, aby zapewnić maksymalne wykorzystanie przestrzeni transportowej

kontener chłodzony i ogrzewany / reefer and heated container – kontener izotermiczny wyposażony w urządzenie chłodzące (czynnik chłodzący mechaniczny lub dający się odnowić) i grzewcze (PN-ISO 830:2001)

kontener z otwartym dachem / open-top container – kontener specjalnego przeznaczenia, bez sztywnego dachu

Konwencja AETR – europejska umowa dotycząca pracy załóg pojazdów, wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe. Konwencja ta ustala przepisy związane z czasem pracy kierowcy

Konwencja ATP – międzynarodowa umowa dotycząca przewozu artykułów spożywczych oraz szybko psujących się. Określa m.in. temperaturę, w jakiej należy przewozić konkretny towar oraz wyposażenie pojazdu.

Konwencja CMR – ustanawia wzór międzynarodowego listy przewozowego

Konwencja TIR – międzynarodowa konwencja dot. przewozu towarów samochodami ciężarowymi w transporcie, pozwalająca uprościć procedury na przejściach granicznych i w urzędach celnych

Konwencja WPT – procedura wspólnego tranzytu; odnosi się głównie do transportu drogowego. WTP jest stosowana, gdy podczas przewozu następuje przekroczenie co najmniej jednej granicy pomiędzy krajami, które podpisały konwencję. Do wspólnej procedury tranzytowej należą kraje Wspólnoty Europejskiej oraz EFTA. Polska przystąpiła do Konwencji w 1996r.

Konwencja Chicagowska / Konwencja o międzynarodowym lotnictwie cywilnym – międzynarodowa umowa regulująca kwestie z zakresu prawa lotniczego

Konwencja Warszawska – Konwencja dotycząca unifikacji pewnych reguł międzynarodowego transportu lotniczego, ma charakter cywilnoprawny, a jej głównym założeniem jest regulacja praw i obowiązków stron umowy międzynarodowej, dotyczącej przewozu towarów oraz pasażerów z ich bagażami

KPI – ang. Key Performance Indicators – kluczowe wskaźniki efektywności

kraj ekspedycji / country of despatch – kraj, z którego towary są wysyłane do kraju importującego bez żadnych handlowych transakcji w krajach pośrednich

księgowanie / booking – formalny zapis transakcji

kwit dokowy / dock receipt – dokument wystawiony przez linię żeglugową, potwierdzający przyjęcie towarów do transportu

L

LCL / less than container load – typ transportu morskiego, pozwalający na transport ładunku będącego mniejszym niż cały kontener morski, wykorzystuje się tutaj metodę konsolidacji, transportując kilka ładunków w jednym kontenerze

LDM – metry ładowne

licencja eksportowa – dokument umożliwiający eksport zgodnie z zawartymi w nim szczegółach, w określonym czasie

licencja importowa – dokument umożliwiający import danych produktów lub materiałów do kraju, w którym tego rodzaju licencje obowiązują. Wydawanie licencji jest uzależnione od instytucji rządowych

liczman / tallyman / kontroler ilości ładunku – osoba zapisująca ilość ładunku oraz jego stan podczas załadunku na statek lub podczas wyładunku ze statku

list przewozowy / waybill – dokument stanowiący dowód zawarcia kontraktu na transport jednego kontyngentu z określonego miejsca załadunku do określonego miejsca załadunki

list przewozowy lotniczy – występuje również pod nazwami airway bill, konosament lotniczy, LLB / AWB

LSFS / Low Sulfur Fuel Surcharge – dodatkowa opłata za korzystanie z paliwa niskosiarkowego, zgodnie z konwencją Marpol dotyczącą ochrony środowiska morskiego

logistyka / logistics – zarządzanie procesami przemieszczania dóbr i/lub osób oraz działaniami wspomagającymi te procesy

LTL / Less than truck load – termin odnoszący się do ładunku częściowego w ramach transportu drogowego

Ł

ładunek / cargo – przewożone towary

ładunek pełnokontenerowy / Full Container Load / FCL – ładunek, który wypełnia cały kontener

ładunek całopojazdowy / Full Truck Load / FTL – ładunek, wypełniający całą powierzchnię pojazdu

ładunek chłodniczy / reefer cargo – ładunek wymagający transportu z kontrolą temperatury

łańcuch dostaw / supply chain – sekwencja zdarzeń w przemieszczaniu dóbr

łańcuch wartości / value chain – sekwencja działań podejmowanych przez organizacje dla podniesienia wartości produktu

M

magazyn celny / customs warehouse – zabezpieczone pomieszczenie, w którym składuje się towary do czasu zakończenia się procesu odprawy celnej

manifest / manifest / wykaz załadunkowy – dokument zawierający kompletne dane na temat towarów załadowanych i przygotowanych do przewozu statkiem lub innymi środkami transportu do różnych miejsc przeznaczenia.

marszruta / itinerary – droga środka transportu, wyznaczona nazwami portów lub innych miejsc, często zawierająca również szacunkowe daty przyjazdów i odjazdów

MAWB / Master Airway Bill – lotniczy list przewozowy, wystawiany przez przewoźnika na zbiorcze przesyłki

N

naczepa bimodalna – naczepa przystosowana do przewozu różnych typów znormalizowanych jednostek kontenerowych, na przykład jednej ekwiwalentnej jedostki 40-stopowej (FEU) lub dwóch ekwiwalentnych jednostek 20-stopowych (TEU)

O

operator logistyczny / third party logistics operator / Logistics Service Provider / LSP – przedsiębiorstwo świadczące szeroki zakres usług logistycznych, najczęściej w formie pakietów obejmujących m.in. usługi związane z przewozem, obsługą teminalową, dystrybucją i magazynowaniem oraz usługi pokrewne, informacyjne i finansowe

opłaty celne / customs duties – opłaty wyszczególnione w taryfie celnej, którym podlegają towary wjeżdżające na lub wyjeżdżające z terenu objętego cłem

OCP – Odpowiedzialność Cywilna Przewoźnika

OTD – ang. on-time delivery – dostawy terminowe do klientów

OTP – On-time pick up – odbiory na czas

P

plomba / seal – urządzenie stosowane przy kontenerach, samochodach ciężarowych i wagonach, w celu zapewnienia, iż pozostawały one zamknięte podczas transportu

POD / Port Of Discharge – port wyładunku

POL – Port Of Loading – port załadunku

R

ro-ro / roll-on/roll-of – system przeładunku poziomego statku, polega na wtaczaniu i wytaczaniu ładunków przez furty statku

przepakowywanie / co-packing – realizacja takich usług jak przepakowywanie towarów  z opakować zbiorczych w jednostkowe, wydzielanie towarów ekspozycyjnych, tworzenie zestawów, bądź też łączenie pojedynczych produktów w multipaki, etykietowanie, foliowanie, wszelkie oznaczanie produktów

przewozy ponadgabarytowe – ładunki przekraczające standardowe wymiary (długość, szerokość, wysokość) lub tylko jednego z wymiarów nawet o jeden centymetr – dotyczy wielkości przestrzeni ładunkowej, jak i maksymalnych wymiarów zewnętrznych środka transportu; dopuszczalnej łącznej masy ładunku i środka transportu w stosunku do obowiązujących normatywów; dopuszczalnego nacisku na oś i (lub) osie standardowego środka transportu.

PSS / Peak Season Surcharge – ookresowy dodatek sezonowy wprowadzany w momentach, gdy na  określonym rynku popyt na fracht rośnie, a armatorzy nie mają możliwości podwyższenia podstawowych stawek frachtowych, ponieważ zostały one ustalone  na dłuższy okres.

S

sieć wartości dodanej / Value Added Network / VAN – wydzielona sieć informatyczna, zarządzana przez operatora, umożliwiająca przesyłanie oraz dzielenie się elektronicznymi danymi

shipbroker – osoba zajmująca się obsługą statków w porcie, może zorganizować załadunek lub rozładunek towaru

silos / silo / storage bin – jedno- lub wielokomorowy obiekt charakteryzujący się dnem w kształcie leja ułatwiającego opróżnienie oraz wysokim stosunkiem wysokości komory do mniejszego wymiaru poziomego, przeznaczone również do składowania materiałów sypkich

spedycja / forwarding – organizacja przewozu ładunków oraz wykonywania wszelkich niezbędnych czynności z tym związanych

statek substandardowy – statek, który nie spełnia wymagań międzynarodowej konwencji i zaleceń wydawanych przez IMO

statek towarowy – statek wykorzystywany do przewozu ładunków, może mieć maksymalnie 12 miejsc dla pasażerów

statek samotrymujący – wyposażony w specjalnie skonstruowane ładownie, które powodują samodzielne rozkładanie się ładunków masowych suchych, np. masowiec

statek rzeczny – barka o napędzie maszynowym lub bez żadnego napędu, którą można wykorzystywać na śródlądowych drogach wodnych

statek PNG – ang. pressuried natural gas ship – statek przeznaczony do przewozu sprężonego pod odpowiednim ciśnieniem gazu ziemnego

statek LPG – ang. liquefied petroleum gas – statek przeznaczony do przewozu skroplonego gazu porafineryjskiego, np. butan

statek LNG – ang. liquefied natural gas – statek wykorzystywany do przewozu skroplonego naturalnego gazu ziemnego

statek LEG – ang. liquefied ethylene gas ship – statek wykorzystywany głównie do przewozu etanu i etenu

stawka dla drobnicy / General Cargo Rate / GCR – stawka stosowana w stosunku do konkretnej klasy towarów

strefa kompletacji / picking zone – wydzielona przestrzeń magazynowa przeznaczona wyłącznie na działalność związaną z kompletacją towarów

strefa wolnocłowa / duty free zone – obszar, na którym można składować i przechowywać towary bez konieczności uiszczania opłat celnych

szczupły łańcuch dostaw / lean supply chain – zintegrowany łańcuch dostaw funkcjonujący według modelu szczupłego wytwarzania

T

tara kontenerowa / masa własna kontenera –  masa pustego kontenera, włącznie z masą okuć i urządzeń stanowiących integralną część tego typu kontenera w normalnych warunkach.

tankowiec / zbiornikowiec / chemikaliowiec – statek przeznaczony do przewozu ładunków płynnych

tallyman – osoba zajmująca się liczeniem przeładowanych towarów

taryfa / tariff – zbiór stawek, opłat i związanych z nimi warunków transportu

TEU / twenty feet equivalent unit – patrz dwudziestostopowa jednostka ekwiwalentu

THC / Terminal Handling Charge – opłaty portowe/ terminalowe, które pobiera port za obsługę kontenera, takie jak, przeładunek kontenera w porcie, rozformowanie, dostarczenie na magazyn oraz przeładunek na samochód

TINA / Transport Infrastructure Needs Assessment – sieć europejskich korytarzy transportowych

TIR / Transport International Routier – zbiór reguł wynikający z konwencji celnej, służący ułatwieniu międzynarodowego, europejskiego towarowego transportu drogowego poprzez zastosowanie karnetów TIR

tona angielska – miara ciężaru wynosząca 2240 funtów brytyjskich, 1016 kg

tona amerykańska – miara ciężaru wynosząca 2000 funtów brytyjskich, 907 kg

tonokilometr – jednostka miary pracy przewozowej wykonanej przez środek transportu towarowego, określająca przewiezienie jednej tony towarów na odległość jednego kilometra

towary niebezpieczne / dangerous goods – materiał stwarzający zagrożenie dla zdrowia i zycia człowieka, który został sklasyfikowany pod względem toksyczności, ekotoksyczności oraz właściwości fizykochemicznych, w celu zapewnienia bezpieczeństwa przy transporcie towarów niebezpiecznych, w ramach różnych środków transportu nałożono regulacje prawne, w transporcie morskim – kodeks IMDG, transporcie lotniczym – regulacja IATA DGR, w transporcie drogowym – konwencja ADR, transporcie kolejowym – regulamin RID

tracing / śledzenie pochodzenia – możliwość zidentyfikowania źródeł i cech charakterystycznych produktu w oparciu o kryteria sprecyzowane na każdym etapie łańcucha dostaw

tracking / namierzanie – możliwość zlokalizowania towaru na każdym etapie łańcucha dostaw w oparciu o specjalne kryteria

tramp shipping – żegluga nieregularna, trampowa – bez stałych linii

transit time – całkowity czas obejmujący transport przesyłki

transport – zespół czynności związanych z przemieszczaniem osób i dóbr materialnych przy uzyciu odpowiednich środków

• transport intermodalny / intermodal transport – przewóz towarów w jednej (tej samej) jednostce ładunkowej lub pojeździe drogowym, przy użyciu kolejno dwóch lub więcej gałęzi transportu bez przeładunku samych towarów, w zmieniających się gałęziach transportu
• transport kombinowany / combined transport – realizacja transportu przy wykorzystaniu głównie transportu morskiego, lotniczego lub kolejowego oraz wykorzystaniu transportu drogowego w początkowej i/lub końcowej fazie
• transport multimodalny / multimodal transportation – przewóz ładunków przez minimum dwie gałęzie transportu

trymowanie ładunku / trimming – prawidłowe i bezpieczne rozmieszczenie ładunku sypkiego na statku

tweendeck – międzypokład znajdujący się na konwencjonalnych statkach drobnicowych

U

ubezpieczenie cargo – ubezpieczenie ładunku od ryzyka związanego z jego przemieszczaniem

ubezpieczenie casco – ubezpieczenie środków transportu, polegające na zabezpieczeniu ich od ryzyka związanego z posiadaniem i eksploatacją taboru

umowa czarterowa – umowa obowiązująca w transporcie morskim i lotniczym; przewoźnik oddaje do użytku w całości albo w części przestrzeń ładunkową statku na jedną lub więcej podróży

umowa frachtowa – obowiązuje w transporcie morskim, umowa na przewóz ładunków na warunkach konosamentowych lub czarterowych; ilościowy kontrakt frachtowy w żegludze nieregularnej

unit load – jednostka ładunkowa, urządzenie transportowe

unstuffing – opróżnienie lub wyładowanie kontenera

V

VLCC / very large crude carrier – statek przeznaczony do przewozu masowych ładunków płynnych o nośności (DWT) od 150 000 do 299 999 ton

VMI / Vendor Managed Inventory – zarządzanie zapasami przez dostawcę

W

wozokilometr – jednostka miary długości drogi wykonanej przez pojazd w określonym czasie odpowiadająca kilometrowi

wyznaczanie trasy / routing – określanie najbardziej efektywnej trasy

Z

załadunek / loading – zespół czynności i związanych z umieszczeniem ładunków na środku transportowym

3PL – ang. third party logistics – firma logistyczna, operator logistyczny

4PL – ang. fourth party logistics – integrator procesów logistycznych